Reformowanie szkolnego systemu edukacji jest konieczne, zacznijmy, więc od siebie zmieniać małymi krokami rzeczywistość, w której przyszło nam wychowywać nowe pokolenia Polaków. Stwórzmy im warunki nauki, aby uczniowie mogli w kolejnych etapach edukacyjnych rozwinąć swoje talenty, a w konsekwencji w dorosłym życiu swobodnie poruszać się po różnych polach szeroko rozumianej aktywności fizycznej. Osiągnięcie tego celu, wymagać będzie od nauczyciela większego zaangażowania się w pracę dydaktyczno-wychowawczą i dokonania pewnych zmian w sposobie myślenia.

Istnieje pilna potrzeba systematycznej i permanentnej stymulacji różnymi bodźcami ruchowymi m.in.:

Absolwent szkoły podstawowej powinien poznać 6-8 dyscyplin sportu, natomiast gimnazjum skoncentrować się już na 2-3 ulubionych formach aktywności fizycznej. Uczeń szkoły średniej powinien doskonalić swoje umiejętności minimum w jednym sporcie, aby w konsekwencji wybrać swój sport na całe życia. Największe trudności mogą pojawić się w momencie nieodpowiedniego przepracowanie okresu przypadającego na szkołą podstawową. Jeśli swoisty fundament równych form aktywności fizycznej zostanie zachwiany przez zbyt jednostronne zabiegi nauczyciela to później może być już znacznie gorzej.

• Jak pokonywać kolejne stopnie w dochodzeniu do celu ostatecznego?

• Jak nauczyciel ma prowadzić ucznia, aby go nie zniechęcić?

• Jak motywować ucznia do aktywności fizycznej, aby stała się przyjemnością?

W dalszej części postaram się przestawić praktyczne rozwiązania dla nauczycieli wychowania fizycznego.

Nauczyciel powinien odnaleźć w każdym uczniu, taką aktywność, w której on chce się doskonalić (indywidualizacja). W grupie klasowej są, bowiem różne indywidualności, jedni chcą grać w gry zespołowe, inni biegać, jeszcze inni skakać. I dlatego nauczyciel powinien dopasować się do każdej grupy, z którą pracuje. Moje rozwiązanie jest następujące, na początku roku szkolnego przeprowadza on w każdej klasie ankietę, która po ewaluacji informuje nauczyciela o rocznym budżecie godzin dydaktycznych do zrealizowania. Wówczas nauczyciel układa plan wynikowy dla poszczególnych klas z uwzględnieniem sugestii uczniów, oraz swoich założeń wynikających z podstawy programowej. Sądzę, że taki sposób doboru treści programowych dla danej klasy jest w pełni uzasadniony i sprawiedliwy uwzględniając rację wszystkich zainteresowanych uczniów. Propozycje uczniów w doborze wybranych form aktywności fizycznej nauczyciel wypełnia konkretnymi tematami lekcji dostosowanymi do określonego etapu dydaktycznego. Na zakończenie roku szkolnego nauczyciel dokonuje podsumowania, prezentując rozkład akcentów ruchowych w poszczególnych działach nauczania.

Nauczyciel powinien aktywnie uczestniczyć w procesie dydaktycznym to kolejna szansa na zmotywowanie ucznia do większego zaangażowania się w lekcję wychowania fizycznego. Mam tu na myśli sytuacje dydaktyczne, w których nauczyciel wykazuję się czynną postawę:

• pokaz nowego ćwiczenia w fazie nauczania określonego elementu techniki ruchu

• pokaz znanego ćwiczenia w fazie doskonalenia techniki ruchu

• objaśnianie zasad, przepisów, założeń strategii walki sportowej

• aktywny udział, jako zawodnika w trakcie zespołowych gier sportowych

• pełnienie roli sędziego

• pełnienie rolę organizatora

• korygowanie błędów podczas wykonywania zadań ruchowych.

Nauczyciel powinien opracować system pochwał i ocen motywujących.

Uczniowie będą mieli wiele okazji do uzyskania pochwały, poprzez udział w konkursach, quizach, zawodach realizowanych na lekcjach wychowania fizycznego. Osobiście w pracy dydaktycznej wprowadziłem pozytywną kartkę zieloną (pochwałę). Przyznaję ją uczniom m.in.: za widoczne zaangażowanie w lekcję, współdziałanie w grupie, postawę „fair play”, pokonywanie swoich słabości, postępy w usprawnieniu. Po otrzymaniu 5 pochwał uczeń uzyskuje ocenę bardzo dobrą, a 7 ocenę celującą. Ocena motywująca jest nie obarczona stresem przez ewentualną porażką, gdyż rywalizacja indywidualna lub zespołowa zachęca uczniów do dobrowolnego skorzystania z szansy uzyskania tylko oceny bardzo dobrej lub celującej. Po każdym miesiącu nauki następuje zamiana ilości zdobytych pochwał na oceny motywujące.

Od kilku lat w swojej pracy realizuję zasadę „Wybierz, co chcesz - 2N i 2U”. Wybrani kolejno przeze mnie uczniowie decydują o dwóch lekcjach wychowania fizycznego w tygodniu. Pozostałe dwie godziny dydaktyczne wypełnia treściami nauczyciel. Każdy z nich po wskazaniu przeze mnie wybiera formę aktywności fizycznej, którą będą realizować wszyscy uczniowie na wyznaczonej lekcji. Nauczyciel po otrzymaniu dyscypliny sportowej, wskazanej przez wybranego ucznia, dopasowuje odpowiednie elementy techniczno-taktyczne z planu wynikowego. Wprowadzony eksperyment zwiększył dyscyplinę i zaangażowanie uczniów, ograniczył pojawiające się problemy wychowawcze, poprawił efektywność lekcji wychowania fizycznego.

Uczeń XXI wieku wymaga od nauczyciela stosowania środków technologii informacyjnej i komputerowej w formie prezentacji multimedialnych, czy filmu instruktażowego. Niezbędne są, więc następujące przyrządy: laptop, rzutnik multimedialny, tablica interaktywna.

Opracować ciekawe niestandardowe ćwiczenia, zadania ruchowe z wykorzystaniem m. in: drabinki poziomej, dysku równoważnego, trickboardu, piłek szwajcarskich itp.

Nie ograniczać się tylko do wąskiej wyselekcjonowanej grupy znakomitych, ponad przeciętnie sprawnych sportowców (szkoła to nie klub sportowy). Nauczyciel musi zauważyć ucznia z nadwagą, z problemem emocjonalnym, rodzinnym i dać mu szansę udziału w rywalizacji sportowej. Nie jest problemem zachęcić do aktywności fizycznej ucznia zdolnego, sprawnego, chętnego, zdyscyplinowanego, natomiast znacznie trudniej tego dokonać z uczniem biernym, niechętnym do współpracy, konfliktowym, który ma złe wspomnienia z poprzedniej klasy czy innej szkoły. Ale zawsze warto próbować poszukiwać drogi dotarcia do świadomości każdego ucznia, który prędzej czy później zrozumie, że nauczyciel liczy się z jego zdaniem i bierze je pod uwagę w planowaniu pracy.

Nie zniechęcajmy uczniów do różnorodnej aktywności fizycznej, na rzecz tej jedynie słusznej realizowanej przez nauczyciela. Nauczyciel powinien wdrażać uczniów do pełnienia roli animatora sportu rekreacyjnego, sędziego, organizatora zabaw i gier ruchowych. Nauczyciel powinien uświadamiać rodziców o zachowaniu właściwej równowagi między wypoczynkiem czynnym a biernym (zajęcia otwarte dla rodziców).

Należy ograniczyć zjawisko wczesnej specjalizacji sportowej wśród dzieci i młodzieży i nadmiernego eksploatowania wąskiej grupy zawodników. Należy upowszechnić sport dzieci i młodzieży dla większej grupy uczniów. Nauczyciel wychowania fizycznego to nie trener klubu sportowego (rozbieżność celów i zadań stawianym przed w/w osobami).

Nauczyciel powinien mieć wewnętrzne przekonanie o słuszności swoich poczynać z uczniami, nastawionych na troskę o ich zdrowie i przyszłość. Ponadto należy zachęcać rodziców do aktywności fizycznej realizowanej wspólnie z dziećmi (wzory zachowań w rodzinie przekładają się na bezpośrednio na postawy dzieci ). Proponowane zmiany są możliwe do spełniania, ale wymagają chęci, dobrej woli, przewartościowania dotychczasowych przyzwyczajeń i wprowadzenia ich w codzienność. Spróbujmy nie poprzestawać na tym, co już osiągnęliśmy, ale wyznaczać sobie nowe cele, zadania z nadzieją, że nasi wychowankowie staną się aktywni, a w przyszłości zobaczymy ich na basenach, kortach, boiskach, siłowniach, salach gimnastycznych.

Uczniowie, rodzice, władze samorządowe wymagają od nauczyciela kompetencji, pasji, zapału wychowywania dla zdrowia poprzez przemyślaną, wszechstronną i urozmaiconą aktywność fizyczną, która niesie zadowolenie i radość.