Rodzic ważnym elementem składowym triady szkoleniowej.

  Jako obserwatorzy planowania i rozwoju karier sportowych młodych siatkarek i siatkarzy, uczestniczących w Programie Szkolnych Ośrodków Siatkarskich, mamy świadomość, że głównymi postaciami tego procesu są zawodniczki i zawodnicy oraz ich trenerzy.

  Głównym celem tych ostatnich, jest doprowadzenie każdego z podopiecznych do możliwie najwyższego poziomu sportowego, zgodnego z ich uzdolnieniami, możliwościami i warunkami do tego sportu, dbając przy tym o wszechstronny ich rozwój już od momentu rozpoczęcia systematycznych zajęć treningowych.

Ich rola w tym procesie jest bardziej złożona i obejmując znacznie szerszy zakres zadań aniżeli tylko szkoleniowe i sportowe.  Dobrze wykonywana przez nich praca, ma istotny wpływ na kształtowanie ich postaw i charakterów, zakresu oraz poziomu motywacji do treningu a także wykształcenia w nich poczucia własnej wartości i kompetencji. 

  Możemy przyjąć, że od poziomu zaangażowania każdego z nich w proces szkolenia i postawy wobec młodych sportowców, zależy klimat w zespole oraz relacje pomiędzy poszczególnymi jego członkami, wpływając na uzyskiwane wyniki.

Jednakże układ tylko trener – zawodnik nie jest kompletny bez jeszcze jednego i jakże ważnego elementu składowego tej TRIADY. Tym elementem są rodzice naszych podopiecznych.

  Tylko sprawnie funkcjonujący zestaw - trenerzy – zawodnicy – rodzice - stwarza właściwe warunki i podstawy przyszłych sukcesów sportowych i pozasportowych.

  Powinien być on  zbudowany na prawidłowych i pozytywnych wzajemnych relacjach, otwartej komunikacji, respektowaniu asertywnego stanowiska wszystkich stron oraz nie wchodzeniu w określony i wyznaczony zakres kompetencji każdej ze stron.

   Tylko wtedy konstruktywna komunikacja trenerów z rodzicami, wpłynie pozytywnie na dobro grupy oraz możliwość budowania i rozwój drużyny w atmosferze, która może sprawić, że będzie ona gotowa do podejmowania wyzwań, które początkowo mogą ją przerastać.

  Sprzyjają temu uzgodnione, od samego początku, formy współpracy, jasne zasady postępowania każdej ze stron, w różnych pojawiających się sytuacjach, w konkretnym czasie i miejscu.

  Z uwagi na fakt, że to rodzice, jako najważniejsi opiekunowie naszych podopiecznych, mający ustawowy obowiązek czuwać nad ich rozwojem, mają prawo do zadawania pytań trenerom, które należy traktować jako właściwy element współpracy pomiędzy nimi. 

  Aby współpraca trenera z zawodnikami i ich rodzicami była efektywna i satysfakcjonująca, musi być otwarta i skierowania na na ich określone potrzeby.

  W układzie tym muszą być jasno i otwarcie zdefiniowane obowiązki i rola trenera, któremu powinno zależeć na poznaniu zarówno potrzeb zawodników jak i opinii ich rodziców.

  W oparciu o własne doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą a także śledząc  biografie wielu wybitnych sportowców, tak sportów indywidualnych jak i zespołowych, dowiadujemy się, że żaden z nich nie wzniósł by się na wyżyny swoich możliwości, gdyby nie wsparcie, czasami wręcz poświęcenie ze strony najbliższej  rodziny, pozwalające w pełni rozwinąć ich sportowy talent.

  Pierwszym i najważniejszym trenerem mentalnym dla swoich dzieci są zawsze ich rodzice. To właśnie ich najpierw młody człowiek naśladuje, modeluje swoje zachowania, stając się z czasem niekiedy ich kopią.

 Dlatego też właśnie od rodzica możemy oczekiwać, by jako pierwszy budował w nim wysokie poczucie własnej wartości i był w pełni zaangażowany w jego pasję sportową. 

  Każdy z rodziców, który kocha swoje dziecko, powinien być jego największym fanem, dopingować je bez względu na okoliczności, w tym także sukcesy i porażki.

  Powinien chwalić za zaangażowanie w trening i grę a nie za sportowy wynik, doceniać jego systematyczność i konsekwencję w dążeniu bycia coraz lepszym. 

  Wsparcie młodych adeptów siatkówki przez trenerów i ich rodziców może sprawić, że krok po kroku będą oni kontynuować drogę po swoje marzenia sportowe.

  Jak zatem stworzyć taki kompletny trójczłonowy zespół, w ramach którego współpraca będzie korzystna dla wyników i satysfakcjonująca dla wszystkich jego stron?

  Przedstawiane propozycje działań i trenerów są wynikiem wiedzy i doświadczeń wielu trenerów oraz specjalistów innych nauk, zajmujących się badaniem kształtowania i przebiegu różnych relacji zachodzących w grupach i zespołach sportowych.

  Do nich możemy zaliczyć:

  - cykliczne spotkania trenerów z rodzicami zawodniczek, w czasie których omawiane będą tematy związane ze szkoleniem i jego organizacją a także kształtowaniem ich postaw i szerokich kompetencji.  

   Będą one też okazją do określenia i wyznaczenia zakresu kompetencji przynależnych każdej ze stron oraz wyjaśniania, które z zachowań rodziców mogą być tolerowane, a które nie.

- podczas wzajemnych kontaktów, rodzice powinni mieć odczucie równej pozycji z trenerami i integracji z grupą,

- monitorując efekty pracy podopiecznych, dać rodzicom możliwość dostrzegania nawet najmniejszych sukcesów swoich dzieci i poczucia z tego satysfakcji, 

- w rozmowach powinni szczerze, jasno i precyzyjnie przedstawiać swoje decyzje, pozbawione obietnic nie znajdujących pokrycia w rzeczywistości,

- wspólnie ustalić i egzekwować zasady dotyczące zachowań wszystkich stron na treningach i zawodach, podkreślając jednocześnie, by rodzice pamiętali, że to trenerzy są tymi, którzy w czasie treningów i zawodów odpowiadają za ich przebieg i bezpieczeństwo prowadzonych zespołów,

- mogą proponować i namawiać rodziców do wspierania ich działań i swoich dzieci, w budowaniu właściwych relacji jego z podopiecznymi, występując niekiedy w roli pomocnego mediatora, 

- na spotkania z rodzicami zapraszać inne osoby z nim współpracujące, trenerów realizujących inne zadania szkoleniowe, fizjoterapeutów, lekarzy, psychologów czy pedagogów szkolnych, podczas których będą mogli oni poszerzyć swoją wiedzę o warunkach, problemach oraz zwiększonej ich roli jako rodziców dzieci podejmujących systematyczny trening sportowy, 

- zebrania te powinny być też okazją do wzajemnych podziękowań za pracę czy współpracę wszystkim uczestnikom całego procesu treningowego.

  Tak budowane wzajemne relacje, można sprowadzić do następującego skrótu myślowego:

TRENERZE – SŁUCHAJ,

ZAWODNIKU – PYTAJ,

RODZICU – WSPIERAJ.

  Budowanie czy podtrzymywanie współpracy jest szczególnie ważne w dzisiejszych trudnych czasach z uwagi na panującą epidemię zmieniającą radykalnie życie wszystkich, zmuszając do kompromisów i podporządkowania się różnym ograniczeniom, wzbudzając lęk i poczucie zagrożenia zdrowia.

  Uczucie lęku, czyli w innych warunkach, wspaniałej ludzkiej emocji, która ma nas chronić i przygotować na radzenie sobie z problemami, ale tylko takimi, które są adekwatne do sytuacji.

  Natomiast dzisiejszy stan, wywołujący ogólny chaos i związany z nim szum informacyjny, przestaje nam, a także naszym podopiecznym i ich rodzinom służyć stając się dla wszystkich kolejnym stresorem.

   Specjaliści i eksperci, w takim przypadku zalecają tzw. wsparcie społeczne, czyli nawiązywanie w możliwej formie wzajemnych kontaktów, rozmów oraz podejmowania różnego rodzaju aktywności fizycznej.

    Takim potrzebom i w możliwych do realizacji warunkach, podopiecznym i ich rodzicom, mogą wyjść naprzeciw trenerzy Programu Szkolnych Ośrodków Siatkarskich. 

    Podczas nawiązywanych rozmów z rodzicami, sugerowanie ograniczenia dzieciom dostępu do informacji związanych z sytuacją epidemiczną.

   Bowiem mogą oni błędnie interpretować różne, często sprzeczne informacje, które do nich docierają i bać się tego, czego nie rozumieją.

    W ślad za specjalistami doradzać, że dobrze jest trzymać się dotychczasowej rutyny domowej, codziennej aktywności, w sytuacji zamkniętych szkół i obiektów sportowych i stworzyć nowy schemat dnia obejmujący naukę, zajęcia sportowe oraz czas wolny.

  Zawodniczki i zawodnicy, którzy znaleźli się w sytuacji pozbawionej bezpośredniego kontaktu ze swoimi trenerami, którą psychologia określa jako utratę tzw. nastawienia, tzn. pracy z trenerami, współpracy w grupie, udziale w zawodach, potrzebują wsparcia, które mogą otrzymać, poza najbliższymi osobami, także od trenerów.  

  Do nowych form współpracy z podopiecznymi mogą oni zaktywizować rodziców, dla których kontakt online z trenerami, poza wymianą wzajemnej informacji, może stać się okazją do pozyskania wiedzy o zadaniach zleconych do wykonania ich dzieciom w domu. 

  Z uwagi na przekazywanie zadań drogą online, młodzież jest zmuszona realizować je sama i bez nadzoru swoich trenerów, biorąc jednocześnie bezpośrednią odpowiedzialność za ich efekty.

  W takiej sytuacji, trenerzy mogą, prosić rodziców o pomoc przy wykonywaniu niektórych ćwiczeń, dokumentowaniu ich wykonywania, czy zastąpienia ich przy wykonywaniu testów i sprawdzianów, stając się zadaniem zrealizowanym w kręgu rodzinnym.

  Próby włączenia rodziców do pomocy, może dać im poczucie ważności ich roli, jaką mają do spełnienia w tej pracy realizowanej online. 

  W takiej sytuacji sprawdzi się dotychczas wypracowany model współpracy, uwzględniający jednocześnie nowe okoliczności i warunki w jakich przyszło działać trenerom i zawodnikom a współdziałać rodzicom.

  Przy nawiązywaniu i realizowaniu kontaktów z rodzicami, zarówno tych pisanych drogą elektroniczną jak i telefonicznych, a także wymianie ważnych informacji trenerzy muszą pamiętać o pełnej ich dyskrecji .

  Wszelkie takie kontakty muszą być realizowane w sposób wzbudzający zaufanie ze strony rodziców, dające im poczucie możliwości do skorzystania z pomocy w przezwyciężaniu pojawiających się trudności.

  Trudne warunki życia zawodniczek i ich rodzin sprzyjają również spadkowi właściwej motywacji do działania, która jest zawsze główną siłą napędową w pracy treningowej.

  Dlatego trenerzy, uwzględniając nowe warunki pracy są skazani na poszukiwanie innych form i sposobów pracy, której celem jest podtrzymanie wypracowanego potencjału sportowego.

  W tej sytuacji właśnie rodzic, przebywający na co dzień przez wiele godzin z dzieckiem, może stać się takim zewnętrznym motywatorem aktywizującym je do działania i właściwej realizacji zadań.

  Wszystkim uczestnikom takiej formy pracy szkoleniowej i w tak trudnych warunkach, życzę satysfakcjonujących rezultatów, oczekiwanych przez trenerów, podopiecznych i ich rodziców.

                                                                                       Henryk Borowski

                                                                               Koordynator wojewódzki SOS

Literatura:

1. Rainer Martens - "Jak być skutecznym trenerem" czyli "Success full Coaching",

2. dr Mateusz Grzesik - "Jak zarządzać swoim życiem i nie mieszać życia", i  "Jak radzić sobie z                                                   trudnymi emocjami",

3. Medicover.pl -  Koronavirus a aktywność fizyczna",

5. dr Łukasz Panfil - "Sport Uczy Życia - Manifest dla Rodziców i Trenerów",  "Młody Zawodnik Bez                                      Tajemnic",

6. Dariusz Siekliński - "Trener  radzi..."