Czy wiesz, że ... w 1996 roku nastąpił Olimpijski debiut siatkówki plażowej w Atlancie.

Kilka zasad skutecznego nauczania

Zrozumiałe wskazówki  dotyczące opanowania nowych umiejętności są podstawą do skutecznej realizacji programu nauczania. Zrozumienie kilku podstawowych zasad zapewni, że uczniowie będą uczyć się umiejętności, tak szybko jak to możliwe.

Doświadczeni nauczyciele stają się bardzo biegli w ocenie zachowania proporcji pomiędzy tłumaczeniem ćwiczenia, a jego wykonywaniem.  Jednak nagminnie spotykaną praktyką jest zbyt długie  tłumaczenie ćwiczenia. Dobrym sposobem jest obserwowanie słuchających zwracając uwagę na mowę ich ciała,  ponieważ w wielu przypadkach uwagi  kierowane do uczniów  wyjaśniające sposób wykonania danej czynności  są mało zrozumiałe i nie przynoszą pożądanego efektu.

Uczniowie nie mogą odnosić się do kluczowych punktów, które należy uznać  za ważne, ponieważ nie rozumieją,  które są dla nich są istotne skoro w czasie wyjaśniania określono ich zbyt dużo. 

Jednym z najlepszych sposobów zmotywowania  uczniów do zainteresowania słuchaniem jest, po  krótkim objaśnieniu pozwolenie uczniom na wykonanie danej czynności, aby podczas ćwiczeń uświadomili sobie jakiej pomocy potrzebują. Kiedy kolejne próby wykonywane przez uczniów kończą się niepowodzeniem ich chęć do słuchania wyjaśnień jest wówczas dużo większa. Kolejnym plusem takiej sytuacji jest również zaobserwowanie przez nauczyciela problemów, co pozwoli mu określić jakie wskazówki są najistotniejsze.


Dlatego dobrym nawykiem skutecznego nauczyciela jest stopniowe budowanie ćwiczeń zaczynając od najprostszego, które powinno być znane i nie  wymaga wielu wyjaśnień. Wprowadzanie kolejnego ćwiczenia powinno wynikać z poprzedniego i buduje się go poprzez wprowadzanie kolejnych zadań, które  przybliżają do osiągnięcia celu.

Zapominanie zależy również od rodzaju materiału. Materiały nie związane ze sobą zapomina się prędzej od ułożonych w logiczną całość. Zapominaniu zapobiega również stałe powracanie do opanowanego materiału i powtarzanie go. Tę zasadę należy stosować do wszystkich treści ważnych w nauce danego elementu technicznego lub zasady taktycznej, ponieważ ma ona  zastosowanie znacznie rozleglejsze niż przygotowanie ucznia na najbliższy mecz.



Znajomość krzywych uczenia się i zapominania ma duże znaczenie dla każdego ucznia. Pozwala mu na właściwe dawkowanie treści, które ma zapamiętać i na prawidłowe rozłożenie przerw w momentach zastoju. Jeśli wiadomo, że najwięcej materiału zapomina się zaraz po wyuczeniu się, to trzeba najwięcej powtórzeń wykonywać zaraz na początku wyuczonego materiału. Wówczas zapobiega się ich zapominaniu.



Oto kilka wskazówek, które pomogą Wam utrzymać uwagę swoich uczniów zwiększając  ich umiejętności na krzywej uczenia się.

1. Należy ograniczyć wskazówki do jednego lub dwóch kluczowych punktów. Powszechnym zjawiskiem wśród nauczycieli jest pokazywanie  uczniom  równocześnie wielu punktów dotyczących wykonywania umiejętności. Mają oni zakorzeniony nawyk mówienia  uczniom  wszystkiego, co trzeba wiedzieć i w konsekwencji  nie zapamiętają oni prawie nic. Ciąg instrukcji  jest trudny do zapamiętania nawet dla wytrawnego słuchacza. Dając uczniom  kilka wskazówek wykonania danej czynności  pozostawiamy  ich w bardzo frustrującej sytuacji. Większość słuchaczy pamięta tylko co najwyżej pierwsze i ostatnie punkty. Dlatego należy podkreślić jeden lub dwa główne punkty i pozwolić uczniom ćwiczyć daną umiejętność kładąc nacisk na wymienione punkty.

2. Powstrzymanie się od długich opisów umiejętności. Po instrukcji trwającej dłużej niż 30 sekund, uczniowie stają się obojętni, ponieważ nie mogą zrozumieć i zapamiętać wszystkie prezentowane opisy. Przekaz informacji  powinien być prezentowany krótko i nawiązywać do poprzednich ćwiczeń. Krótkie sesje ćwiczeń utrzymują zainteresowanie uczniów i pozwalają  na skoncentrowanie się na kluczowych punktach. Jeśli  tłumaczenie wymaga czasu dłuższego niż 30 sekund, to należy podzielić go na mniejsze segmenty. Uczniowie mają wówczas czas na skupienie się i praktyczne przeanalizowanie  wskazówek, przekazanych po każdym odcinku instruktażowym.

3. Prezentowanie informacji w ich najbardziej podstawowej, zrozumiałej formie. Jeśli klasa nie rozumie wyjaśnienia, to najczęściej nie uczeń ponosi winę, tylko jest to porażka nauczyciela. Sprawdź, czy uczniowie rozumieją prezentowany materiał, obserwując je w czasie praktyki. Jeśli ćwiczenie nie jest wykonywania w sposób oczekiwany, to prawdopodobnie nie rozumieją.

4.Udzielaj indywidualnych informacji zwrotnych i odchodź. Kiedy przekazujesz uczniowi opinię korygującą, tendencją jest, aby powiedzieć im, jak powinni wykonywać daną umiejętność  i obserwować jej wykonanie, aby zobaczyć, czy wyjaśnienie jest wystarczające. Zazwyczaj najlepiej jest uzyskując informację zwrotną, a następnie przenieść się do innego ucznia, aby  poinstruowany zawodnik mógł  ćwiczyć bez obawy i stresu,  że jest obserwowany. To zwykle zajmuje trochę czasu i należy wykonać wiele powtórzeń, aby osiągnięte poprzez feedback  rezultaty stały się trwałymi nawykami ucznia.

5. Oddzielenia organizacji ćwiczenia od udzielanych wyjaśnień dotyczących sposobu wykonania ćwiczenia.   Aby zrozumieć tą zasadę posłużę się przykładem objaśnień nauczyciela  podczas prezentacji nowej gry: "W tej grze będziemy łączyć się w grupy po pięć osób. Każda grupa otrzyma piłkę i tworzy małe kółko. Na polecenie "start", należy rozpocząć grę. Oto zasady gry ... (długa dyskusja o zasadach gry i sposobach zachowania). Ponieważ instrukcje są długie, uczniowie zapominają,  co oni powinni  zrobić wcześniej. Najczęściej myślą już o grupie w której chcą być, nie koncentrując się na słuchaniu reguł gry. Należy najpierw podzielić  klasę na grupy po pięć uczniów,  tak aby stworzyły się małe kółka, a następnie omówić  zasady gry. Zmniejszy to długość wyjaśnień  i ułatwi uczniom zrozumienie gry. 

6. Często właściwe jest stosowanie pomocy dydaktycznych zanim przejdzie się do właściwego ruchu. W ten sposób tworzymy ogóle wyobrażenie ruchu u uczniów,   do którego nauczyciel będzie mógł się później odwołać. Nie należy stosować takich pomocy w sytuacji  gdy dany ruch wykonywany jest poprawnie i  jest względnie opanowany przez ucznia. Wprowadzanie pomocy musi zawsze być uzasadnione i dotyczyć sytuacji zdobycia porozumienia z uczniem tzn. dopracowania się odpowiednich słów-kluczy. Np. jeżeli uczeń nie rozumie zasad ustawienia przodem do V strefy boiska rywala, to rozciągamy gumę w tym kierunku i egzekwujemy tylko poprawne ustawienie stóp.

7. Budować własną ocenę ucznia i nie występować w niej przeciwko zawodnikowi czyli nie zwracać się do niego: „ty nie umiesz tego robić więc nie rób tego więcej”. Gdy atakuje się jego własną ocenę , to zawodnik zamyka się, zaczyna pracować w drugą stronę. Dlatego należy zwracać się w sposób, który buduje pozytywną samoocenę zawodnika. To jest bardzo ważne aby kontakt między trenerem a zawodnikiem był pozytywny, ponieważ jak wykazały badania, gdy brak jest takiego porozumienia, to proces nauczania jest o wiele dłuższy.

Zbigniew Krzyżanowski

Dyskusje użytkowników
1 komentarze

Ogromna dzięki za bazę w nauczaniu - wykorzystam napewno

DzieciMłodzieżNauczycieleBazy szkoleniowe - Akademie SOSBazy szkoleniowe - Szkoły PatronackieFacebook Młodzieżowej Akademii Siatkówki oraz Akademii Polskiej SiatkówkiRodzice