Siatkówka plażowa w szkole

Siatkówka plażowa (piaskowa) jest dyscypliną sportową, która w bardzo szybkim tempie zdobywa sobie sympatyków. Od pojedynczych turniejów w różnych regionach Polski (nie tylko na Wybrzeżu) rozgrywanych kilka lat temu, plażówka rozrosła się do wymiarów przerastających możliwości ewidencjonowania wszystkich turniejów w jednym miejscu.

W Polsce w ciągu kilku lat (od początku la dziewięćdziesiątych) siatkówka plażowa stała się pełnoprawną dyscypliną sportową – powstał system rywalizacji sportowej we wszystkich kategoriach wiekowych (w 2000 roku siatkówka plażowa po raz pierwszy znalazła się w programie Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży), została powołana reprezentacja Polski, ukazują się pierwsze publikacje o charakterze metodyczno-szkoleniowym.

Jak zatem możliwy stał się tak dynamiczny rozwój? Wymienić tu można trzy główne powody rozwoju siatkówki plażowej:

  • charakter gry,
  • nobilitacja dyscypliny i nadanie statutu dyscypliny olimpijskiej,
  • zainteresowanie sponsorów i mediów.

Podstawową cechą siatkówki plażowej jest jej dostępność. Proste zasady gry, bezpieczne podłoże, perspektywa dobrej zabawy przy niewielkich umiejętnościach technicznych, wszystko to stwarza możliwość uczestnictwa w grze każdemu prawie uczniowi. O ile w siatkówce halowej do gry szóstkami niezbędny jest pewien poziom umiejętności technicznych i taktycznych, co stanowi dla wielu barierę nie do przekroczenia, to w siatkówce plażowej, gdzie taktyka uproszczona jest do niezbędnego minimum, a przepisy nie interpretują tak rygorystycznie czystości odbicia piłki, może wyżyć się każdy, to tego chce. Ważne jest także to, że do dobrej zabawy nie potrzeba 12 graczy, a wystarczy trzech kolegów, by już grać.

Ważną kwestią w rozwoju siatkówki plażowej jest możliwość wybudowania boiska przy stosunkowo niewielkich nakładach finansowych w porównaniu z innymi obiektami sportowymi. Zaczynają już coraz liczniej powstawać boiska przy szkołach. Ponieważ w siatkówkę plażową może zagrać każdy, boiska te cieszą się wielką popularnością i przy dobrej pogodzie cały czas są oblegane. Oznacza to, że uczniowie przychodzą na teren szkoły nie tylko w ramach zajęć obowiązkowych, ale także by spędzić wolny czas. Ma to ogromne znaczenie dla współczesnej szkoły.

W 1996 roku siatkówka plażowa po raz pierwszy została włączona do programu igrzysk olimpijskich. Wbrew pierwotnym obawom okazało się, że turnieje kobiet i mężczyzn miały ogromną widownię i cieszyły się zainteresowaniem dziennikarzy. Wysoki poziom rozgrywek, wspaniałe sportowe widowisko, gorąca atmosfera na widowni spowodowały, że siatkówka plażowa na stałe ulokowała się w rodzinie dyscyplin olimpijskich. Awans olimpijski spowodował większe zainteresowanie tą grą moderatorów sportu i co ważne – najwyższych władz sportowych w naszym kraju. Jak wspomnieliśmy powstał system rywalizacji sportowej stworzony przez Polski Związek Piłki Siatkowej, który – jak się spodziewamy – zostanie w najbliższym czasie uzupełniony o rozgrywki szkolne na różnych szczeblach od szkół podstawowych do szkół średnich, podobnie jak to się dzieje w przypadku siatkówki halowej.

Siatkówka plażowa w szkole może być uprawiana w trojaki sposób:

  • na lekcjach wychowania fizycznego,
  • w ramach zajęć pozalekcyjnych,
  • jako forma rekreacji w czasie wolnym.

Organizacyjnym problemem może się wydawać zagadnienie: jak przeprowadzić lekcję, gdy grupa ćwiczebna liczy kilkanaście lub więcej osób. O ile przy przeprowadzeniu ćwiczeń technicznych każdy nauczyciel sobie poradzi, to pozostaje pytanie co z grą?

Siatkówka plażowa liczy wiele odmian. Podstawową jest oczywiście gra w zespołach dwuosobowych. Natomiast w niektórych krajach, np. w Stanach Zjednoczonych czy we Włoszech, wiele turniejów organizowanych jest dla zespołów czteroosobowych. Można również grać trójkami. Naszym zdaniem powinien być przyjęty następujący sposób uprawiania siatkówki plażowej:

  • szkoła podstawowa – gra w zespołach 4-osobowych i/lub 3-osobowych,
  • gimnazjum – jw. i gra w zespołach 2-osobowych,
  • szkoły średnie – gra w zespołach 2-osobowych.

Nauczyciel nie powinien koncentrować się na głównej odmianie plażówki, ale wprowadzać grę w liczniejszych składach. Nie można jednak wprowadzać gry szóstkami. Gra na piasku szóstkami stałaby się karykaturą siatkówki, przy czym nie miałaby charakteru i walorów ani siatkówki halowej, ani plażowej.


Doc. dr Grzegorz Grządziel
Doktor nauk o kulturze fizycznej 
Kierownik Zakładu Piłki Siatkowej Katedry Gier Zespołowych Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach
DzieciMłodzieżNauczycieleBazy szkoleniowe - Akademie SOSBazy szkoleniowe - Szkoły PatronackieFacebook Młodzieżowej Akademii Siatkówki oraz Akademii Polskiej SiatkówkiRodzice