Opracowywanie planów sezonowych i treningowych

W niniejszej publikacji zamieszczono informacje na temat obowiązków trenera, zasadach dobrej komunikacji w zespole i zapewnienia bezpieczeństwa, jak również nauczania i kształtowania umiejętności oraz prowadzenia treningów w dniach zawodów. Należy zaznaczyć, że dni rozgrywania zawodów to jedynie ułamek całego sezonu – zarówno trener, jak i zawodniczki poświęcają większość czasu na treningi. Sposób prowadzenia treningów i przygotowania zawodników na zawody ma ogromnie znaczenie z punktu widzenia zadowolenia i sukcesów zarówno zawodników, jak i trenera.

Przyjazna atmosfera nauczania

Bez względu na etap szkolenia, należy zawsze dbać o stworzenie atmosfery, w której nagradzane będą chęć nauki i praca zespołowa. Poniżej przedstawiamy 7 wskazówek, które ułatwią spełnienie tych warunków przez trenera i innych członków kadry trenerskiej:
  1. Przestrzegaj wyznaczonych godzin treningów.
  2. Rozpoczynaj i kończ każdy trening zajęciami zespołowymi.
  3. Konsekwentnie realizuj standardowy plan treningu, tak aby zapewnić zawodnikom poczucie bezpieczeństwa.
  4. Działaj w sposób zorganizowany - przechodź szybko od wykonywania jednego zadania do drugiego, od jednego etapu szkolenia do następnego, tak aby nie tracić czasu.
  5. Powiedź zawodnikom, czym będą zajmować się na treningu.
  6. Pozwól zawodnikom pić wodę zawsze, kiedy tego potrzebują.
  7. Udzielaj natychmiastowych, pozytywnych i konkretnych informacji zwrotnych - nie krytykuj każdego kontaktu ani ruchu zawodnika.
Oprócz ćwiczeń przedstawionych w rozdziale 7 można również rozważyć wykonywanie ćwiczeń w formie rozgrywanego meczu, aby urozmaicić i uprzyjemnić trening. W załączniku C przedstawiono 12 ćwiczeń tego typu. Włączenie takich ćwiczeń do każdego treningu ułatwi przygotowanie zawodników na wiele różnych sytuacji, z którymi zetkną się podczas zawodów, oraz nauczy ich skuteczniejszego stosowania umiejętności wypracowanych na treningu.

Planowanie sezonu

Harmonogram treningów to „migawka” całego sezonu, którą winien opracować trener wraz z pozostałą kadrą szkoleniową przed pierwszym treningiem z zawodnikami. Wystarczą strony z kalendarza, na których należy opisać każdy trening i datę zawodów, a następnie po kolei ponumerować poszczególne części treningów. Numery te będą podstawą ułożenia harmonogramu treningów na dany sezon. Następnie można przejść do przeglądu sporządzonego harmonogramu, analizując każdy trening i wpisując cele przyświecające każdemu treningowi. Należy zapisać cel każdego treningu, główne umiejętności, które będą ćwiczone na danym treningu; czynności, ćwiczenia i elementy gry, które będą służyć realizacji celów i założeń każdego treningu.

Poniżej przedstawiono szczegółowe informacje na temat harmonogramu treningów dla trzech grup wiekowych w siatkówce młodzieżowej: zawodniczki w wieku 6-9 lat (3x3), 10-11 lat (4x4) i 12-14 lat (6x6). Lokalne ligi siatkówki mogą obejmować odmienne podziały na grupy wiekowe. Standardowym podziałem jest podział na następujące grupy: 8-9 lat, 10-11 lat oraz 12-14 lat, w zależności od liczby zawodników grających w danej lidze. W niektórych ligach mogą również występować zawodnicy w wieku 6-7 lat (zwykle jest to gra 3x3, którą zazwyczaj grają zawodniczki do lat 9). Być może trener będzie musiał dostosować harmonogram sezonu do poziomu umiejętności zawodników – podczas opracowywania harmonogramu nie należy opierać się wyłącznie na wieku zawodników.

Można stosować harmonogram opracowywany dla grupy 6-9-latków podczas treningów zawodników w wieku 11-12 lat, którzy dopiero uczą się gry w siatkówkę; jeżeli z kolei w miejscowej lidze grają zawodnicy od 8 lat, podczas treningów doświadczonych dziesięciolatków można stosować harmonogram treningów przygotowanych pierwotnie dla grupy 12 i 14-latków, pod warunkiem, że zawodnicy trenują siatkówkę już od co najmniej 2 lata i opanowały podstawowe umiejętności. Ponadto zawody w miejscowej lidze mogą odbywać się na różnych boiskach: w hali i na zewnątrz, na podłożu twardym i trawiastym lub też piaszczystym, w zależności od grupy wiekowej (patrz rozdział 3).

Praca trenera polega również na dostosowywaniu planów treningowych w zależności od rozwoju sytuacji. Jeżeli zawodnicy mają kłopoty z wypracowaniem określonych umiejętności, można odpowiednio dostosować harmonogram sezonu i poświęcić więcej czasu na trening określonych umiejętności. Z drugiej strony, jeżeli zawodnicy są znudzeni, ponieważ zdążyli już wyćwiczyć określone nowe umiejętności, można bez obaw dostosować plany treningów, wprowadzając nowe umiejętności (lub zaawansowaną formę już nabytych) i strategie, które będą stanowić wyzwanie dla zawodników i dzięki którym zawodnicy będą lepiej czytać grę.

Wskazówka dla trenera

Podczas opracowywania harmonogramu na dany sezon należy pamiętać o rozgrywaniu meczów w ramach treningów. Ten rodzaj treningu jest skuteczniejszy od wyćwiczenia poszczególnych umiejętności, gdyż umożliwia stworzenie warunków prawdziwego meczu podczas treningu. W ten sposób można skuteczniej przygotować zawodników na wyzwania, jakim będą musiały stawić czoła podczas zawodów, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym.

Grupa wiekowa 6-9 lat

Harmonogram treningów dla grupy wiekowej 6-9 lat

Niewiele zawodników z tej grupy wiekowej zdążyło już wypracować określone umiejętności gry w piłkę siatkową. Z tego względu nie należy zakładać, że zawodnicy z tej grupy wiekowej posiadają jakiekolwiek umiejętności. Głównym zadaniem będzie stworzenie warunków, w których będą mogły poznać podstawowe umiejętności taktyczne i techniczne, zgodnie z następującym harmonogramem:

NrCelUmiejętnościĆwiczenia
1Podstawowe przygotowanie do gry i pracy w zespole; ocena możliwości i nauka odbicia oburącz górą Podstawy ruchu do odbicia piłki oburącz górąDobra wystawa
2Podstawowe przygotowanie do gry; rozwój umiejętności poprzez ćwiczenie odbicia górą Podstawy ruchu do odbicia piłki oburącz górą; podejmowanie decyzji; komunikacjaSkuteczne przebicie
3Nauka odbicia oburącz dołem - ocena umiejętności Podstawy ruchu do odbicia oburącz dołem; komunikacjaPrecyzyjne przyjecie
4Rozwój umiejętności poprzez ćwiczenia z zastosowaniem odbicia oburącz górnego i dolnego; wprowadzenie do przyjęcia zagrywki Podstawy ruchu do odbicia piłki oburącz dołem; podejmowanie decyzji; komunikacjaPrzyjęcie do kosza, Odbicie bilardowe
5Wykonanie zagrywki- - ocena umiejętności i ich rozwój. Kierowanie zagrywką; przyjęcie zagrywki; wystawienie;Zagrywka do strefy
6Ocena postępów i ćwiczenia wykonania zagrywki, doskonalenie umiejętności przyjęcia zagrywki i wystawienia. Podstawy ruchu do odbicia piłki oburącz dołem i górą ; podejmowanie decyzji; komunikacja; praca zespołowaZagrywka do strefy, Trzy do puli
7Sprawdzenie postępów w wykonaniu zagrywki – ćwiczenia doskonalące. Ćwiczenia zagrywka - przyjęcie Kierowanie zagrywką; przyjęcie zagrywki; wystawienie;Przyjecie do celu
8Sprawdzenie postępów w odbiciu oburącz dołem – ćwiczenia doskonalące. Podstawy ruchu do odbicia piłki oburącz dołem; dojście do piłki; komunikacjaOdbicie bilardowe
9Sprawdzenie postępów w odbiciu oburącz górą (wystawienie)– ćwiczenia doskonalące Rozegranie do tyłu i na drugą linię;Dobra wystawa, Trzy do puli
10Wprowadzenie do ustawień zawodników na boisku; analiza umiejętności przyjęcia piłki z zagrywki – ćwiczenia doskonalące Obrona w polu; działanie defensywne i ofensywne zespołuOdbicie bilardowe, Trzy do puli
11Sprawdzenie postępów w wykonaniu zagrywki i ćwiczenia doskonalące jej efektywność; zwróceniu uwagi na kierowanie zagrywki w określone miejsce Ćwiczenia doskonalące współdziałanie: przyjecie - wystawienie - atakZagrywka do strefy
12Ćwiczenia gry kombinacyjnej dostosowanej do możliwości grających z uwzględnieniem pozycji na boisku; różne formy gier Współdziałanie w zespole; komunikacja; rozumienie zasad gry Trzy do puli
13Ćwiczenia gry kombinacyjnej z uwzględnieniem pozycji na boisku: turnieje 3 na 3 Współdziałanie w zespole, komunikacja; rozumienie zasad gry i zmian zawodniczek Trzy do puli
14Ćwiczenia gry kombinacyjnej z uwzględnieniem pozycji na boisku: różne formy gier Gra zespołowa, komunikacja; rozumienie zasad gry, ceremoniału zawodów, oraz zmian zawodniczek Trzy do puli

Grupa wiekowa 10-11 lat

Harmonogram treningów dla grupy wiekowej 10-11 lat

Harmonogram dla tej grupy wiekowej opracowano na podstawie poprzedniego harmonogramu (dla grupy wiekowej 6-9 lat), przy uwzględnieniu podstawowych umiejętności technicznych i taktycznych. Dodano również kilka nowych ćwiczeń taktycznych, w szczególności ustawienia na boisku, uderzania piłki i gry w obronie.
NrCelUmiejętnościĆwiczenia
1Podstawowe przygotowanie do pracy w zespole; ocena i ćwiczenia rozwijające umiejętność odbicia oburącz górąDogranie piłki, rozegranie Skuteczne przebicie
2Ocena i ćwiczenia doskonalące umiejętność odbicia oburącz dołem Dogranie piłki; zagrywka, przyjęcie zagrywkiPrzyjęcie do kosza
3Ocena i ćwiczenia doskonalące umiejętność wykonania zagrywki Zagrywka sposobem górnym z miejsca i w wyskoku; przyjęcie zagrywki, rozegranie Zagrywka do strefy
4Sprawdzenie postępów i ćwiczenia wykonania zagrywki, ustawienie do przyjęcia zagrywki Zagrywka; przyjęcie zagrywki; rozegranie Precyzyjne przyjecie
5Ćwiczenia gry kombinacyjnej; doskonalenie umiejętności taktycznych Kierowanie zagrywki; przyjęcie zagrywki; rozegranie Trzy do puli
6Sprawdzanie i kształtowanie nawyku właściwego ustawienia zawodników na boisku; ćwiczenia poprawnego wykonania zagrywki, przyjęcia zagrywki, odbicia piłki Zagrywka, przyjęcie zagrywki Atak do strefy, Przyjęcie do celu
7Ocena i ćwiczenia rozwijające umiejętność ataku Obrona lub przyjęcie zagrywki; rozegranie Bonusowy atak
8Sprawdzenie i ćwiczenia doskonalące umiejętność wykonania ataku; ćwiczenia przygotowujące do gry kombinacyjnej Obrona lub przyjęcie zagrywki, wystawienie i asekuracja atakującego. Bonusowy atak, Przyjęcie do celu
9Sprawdzenie i ćwiczenia doskonalące umiejętność odbicia oburącz górnego (rozegrania) Rozegranie; komunikacja wewnątrz zespołu Skuteczne przebicie,Przyjecie do celu
10Ocena i ćwiczenie doskonalące umiejętność gry w obronie Atakowanie; blokowanie; pozycje w obronie Obrona w górę
11Ćwiczenia doskonalące umiejętności wykonania zagrywki (sposobem górnym) Zagrywka z wyskoku; przyjęcie zagrywki; rozegranie; atak; komunikacja wewnątrz zespołu Atak do strefy
12Sprawdzenie i ćwiczenia praktyczne do wykonania zagrywki (sposobem górnym); rywalizacja Zagrywka z wyskoku; przyjęcie zagrywki; rozegranie; atak (blok); komunikacja wewnątrz zespołu; rozumienie zasad i przepisów gry; rozumienie zasad zmian zawodników i przyznawania przerw w grze Atak do strefy
13Ćwiczenie gry kombinacyjnej i zajmowania właściwych pozycji na boisku; turnieje 4x4 Gra w ataku i obronie; komunikacja; rozumienie zasad i przepisów gry; rozumienie zasad zmian zawodników oraz przyznawania przerw w grze Trzy do puli
14Ćwiczenie gry kombinacyjnej i zajmowania właściwych pozycji na boisku; rywalizacja Gra w ataku i obronie; komunikacja; rozumienie zasad i przepisów gry; rozumienie zasad zmian zawodników oraz przyznawania przerw w grze Trzy do puli

Grupa wiekowa 12-14 lat

Harmonogram treningów dla grupy wiekowej 12-14 lat

Harmonogram dla tej grupy wiekowej opracowano z myślą o doskonaleniu nabytych umiejętności. Podstawą niniejszego harmonogramu jest poprzedni harmonogram, uzupełniony o nowe umiejętności, jak gra w bloku i zagrywka z wyskoku.
NrCelUmiejętnościĆwiczenia
1Podstawowe przygotowanie do pracy w zespole; ocena i sprawdzenie umiejętności odbicia piłkiOdbicie sposobem górnym i dolnym; dogranie piłki. Skuteczne przebicie, Przyjęcie do celu
2Ocena i sprawdzenie umiejętności uderzania piłki Rozegranie; blok; obrona Bonusowy atak
3Ocena i sprawdzenie umiejętności wykonywania zagrywki Podania; przyjęcie zagrywki Atak do strefy
4Sprawdzenie i ćwiczenia przyjęcia zagrywki Zagrywka; rozegranie; kierowanie piłki do celu; komunikacja; podejmowanie decyzji Precyzyjne przyjecie
5Sprawdzenie i ćwiczenia uderzania piłki Rozgrywanie; blok; obrona Bonusowy atak
6Ocena i rozwój umiejętności blokowania piłki Atak; obrona Blok-aut
7Sprawdzenie znajomości strategii gry kombinowanej Wykonywanie sekwencji działań: zagrywka, odbicie piłki (przyjecie, wystawienie), uderzenie, blok. Trzy do puli
8Sprawdzenie znajomości zasad ustawienia zespołu Dogranie piłki (piłka łatwa); przyjęcie zagryweki; gra w defensywie; atak Zagrywka do strefy, Trzy do puli
9Ocena i sprawdzenie umiejętności gry w obronie Atak; blok Obrona w górę
10Sprawdzenie umiejętności i ćwiczenia gry w obronie Atak, blok, ustawienie zawodników w polu obrony. Obrona w górę, Bonusowy atak
11Sprawdzenie umiejętności i ćwiczenia zagrywki Celowanie; odbicie piłki; rozegranie; atak; przyjęcie zagrywki na pozycjach; komunikacja Zagrywka do strefy
12Sprawdzenie umiejętności i ćwiczenia zagrywki; rywalizacja Celowanie; odbicie piłki; rozegranie; atak; przyjęcie zagrywki na pozycjach; komunikacja Zagrywka do strefy
13Praktyczne ćwiczenia do gry kombinacyjnej z uwzględnieniem pozycji na boisku ; turniej 6x6 Zagrywka; odbicie piłki; rozegranie; atak; blok; obrona; przyjęcie zagrywki na pozycjach; komunikacja; rozumienie zasad gry i przepisów; rozumienie zasad zmian zawodniczek Trzy do puli
14Praktyczne ćwiczenia do gry kombinacyjnej z uwzględnieniem pozycji na boisku; rywalizacja Zagrywka; odbicie piłki; rozegranie; atak; blok; obrona; przyjęcie zagrywki na pozycjach; komunikacja; rozumienie zasad gry i przepisów; rozumienie zasad zmian zawodniczek Trzy do puli

Plan szkolenia

Niemal wszyscy trenerzy uważają, że mają za mało czasu na przećwiczenie wszystkiego, co planują. Sporządzony na piśmie plan szkoleniowy może być znakomitym sposobem na organizację pracy i śledzenie realizacji celów szkoleniowych. Plany szkoleniowe stanowią doskonałe narzędzie wizualizacji i przygotowania treningów, które znacznie zwiększa skuteczność szkolenia.

W pierwszej kolejności należy zadbać o to, aby plany szkoleniowe były odpowiednio dobrane do grupy wiekowej i poziomu umiejętności zawodników. Plany szkoleniowe powinny obejmować wszystkie umiejętności i koncepcje, uwzględnione w harmonogramie treningów w danym sezonie i dla danej grupy wiekowej. Na początku w każdym planie szkoleniowym należy zamieścić praktyczne cele (na podstawie harmonogramu treningów w danym sezonie), jak również sprzęt i miejsce niezbędne do realizacji określonych działań w praktyce. Każdy plan szkoleniowy powinien obejmować również rozgrzewkę oraz ćwiczenia uspokajające. Ćwiczenia uspokajające powinny z kolei obejmować rozciąganie, a trenerzy powinni zwrócić baczną uwagę na wszelkie kontuzje, odniesione podczas treningu, oraz dopilnować, aby zawodnicy pili dużo wody.

Grupa wiekowa 6-9 lat

Przykładowy plan szkoleniowy dla grupy wiekowej 6-9 lat

Cele
Poznanie zawodników i trenerów; ocena podań piłki sposobem górnym; nauczanie i ćwiczenie podań piłki sposobem górnym

Wyposażenie
Jedno lub dwa boiska z antenkami; co najmniej jedna piłka na zawodnika; kosze na piłki; widoczna tablica z wynikami

AktywnośćOpisPunkty szkoleniowe
Część wstępna (5 min.)Trener odczytuje listę obecności; wyjaśnia cel treningu: wprowadzenie podania piłki sposobem górnym oraz wzajemne poznanie się zawodników (gra w „wywoływanie nazwisk” lub inne ćwiczenia „na przełamanie lodów”.
  • Kontakt wzrokowy z każdym zawodnikiem
  • Ćwiczenie w zapamiętywaniu imion i nazwisk zawodników i „coś” o każdym zawodniku
Rozgrzewka (10 min.) Zawodnicy ustawiają się w rzędzie na linii końcowej. Pozostawiając w pozycji defensywnej, zawodnicy wykonują pięć sposobów poruszania się z linii końcowej do siatki i z powrotem w następującej kolejności:
  1. Wolny bieg
  2. Poruszanie się wolno krokiem dostawnym przodem do prawej linii bocznej
  3. Poruszanie się wolno krokiem dostawnym przodem do lewej linii bocznej
  4. Poruszanie się krokiem skrzyżnym przeplatanym (zygzakiem) przodem do siatki
  5. Wolne wypady, naprzemienna praca nóg
  • Podniesienie temperatury mięśni
  • Nauka podstawowych ruchów w siatkówce w kontekście boiska
  • Doskonalenie sprawności i równowagi
  • Ćwiczenia oswajające z piłką; dojście do piłki
Umiejętności odbicia piłki sposobem oburącz górnym: wprowadzenie (10 min.) Trener pokazuje pełny ruch odbicia piłki sposobem oburącz górnym z różnych punktów widzenia, udziela wskazówek (trzy, cztery wskazówki). Zawodnicy ćwiczą z partnerem lub w grupach po 3 osoby, trener obserwuje poziom prezentowany przez zawodników. Następnie zawodnicy zbierają się i trener ponownie pokazuje podania sposobem górnym ( udziela wskazówek) – tym razem zwraca uwagę na stopy i kolana; zawodnicy ćwiczą w parach lub w grupie, trenerzy obserwują zawodników i udzielają wskazówek, poprawiają błędy, pokazują właściwy ruch i chwalą za dobre wykonanie. W dalszej kolejności trener zwraca uwagę na pozycję dłoni i rąk oraz pracę ramion podczas odbicia i zakończenia ruchu.
  • Wskazywanie zawodniczek, które wykonują poprawny ruch
  • Stosowanie odbić sposobem oburącz górnym
  • Utrzymywanie równowagi w pozycji wysuniętej stopy i zgiętych kolan
  • Tworzenie „koszyczka” w kształcie piłki nad czołem
  • Przebieg ruchu w górę do celu
Umiejętności odbicia piłki sposobem oburącz górnym (5 min.) Ćwiczenie odbicia piłki sposobem oburącz górnym z trenerem (lub innym zawodnikiem) po jednej stronie siatki i trzema zawodnikami po drugiej stronie siatki – jeden na pozycji przyjęcia (z tyłu, po prawej stronie boiska ), drugi a na pozycji rozgrywającego (w pobliżu linii ataku) i trzeci na pozycji ataku (z przodu z lewej strony). Trener wykonuje pierwsze podanie sposobem górnym nad siatką do zawodnika przyjmującego z tyłu boiska, która odbija piłkę sposobem górnym do zawodnika w pozycji rozgrywającego, a ten z kolei kieruje piłkę do zawodnika atakującego, przebijającego piłki sposobem górnym nad siatką do trenera, który kolejnym rzutem ponad siatką powtarza całą sekwencję. Po wykonaniu określonej liczby powtórzeń (prawidłowej ilości powtórzeń lub po upływie określonego czasu) zawodnicy zmieniają pozycje i powtarzają ćwiczenie.
  • Przyjmowanie pozycji przodem w kierunku celu
  • Podnoszenie ramion ponad czoło
  • Prostowanie się w górę
  • Wykonywanie sekwencji trzech odbić
Umiejętności odbicia piłki sposobem górnym (10 min.) Ćwiczenie odbicia piłki sposobem górnym po podzieleniu zawodników na dwie linie, pierwszy zawodnik, w każdej linii, w pozycji przyjmującego (z tyłu, z lewej strony boiska), a pozostałe zawodniczki w pozycji ataku (z przodu z prawej strony). Trener (lub zawodnik) przerzuca piłkę nad siatką (stopniowo przechodząc do zagrywki) do zawodnika przyjmującego (z tyłu z lewej strony boiska), aby rozpocząć grę. Zawodnik ten odbija piłkę sposobem górnym do zawodnika atakującego po przekątnej boiska, a następnie biegnie za piłką pozorując asekurację zawodnika atakującego, która chwyta piłkę. Asekurujący dołącza do atakujących, a chwytający biegnie do linii przyjęcia.
  • Wykonywanie wysokich odbić pod kątem do siatki
  • Oznajmianie okrzykiem gotowości do przyjęcia, np. „ja”, „moja”.)
Umiejętności odbicia piłki sposobem górnym (10 min.) Ćwiczenie odbicia piłki sposobem górnym w tym samym ustawieniu i sekwencji podań jak w poprzednim ćwiczeniu – tym razem zawodnik przyjmujący odbija piłkę do rozgrywającego, który zajmuje miejsce w pobliżu środka boiska, 3 m od siatki. Rozgrywający stosuje naprzemiennie odbicia sposobem górnym do zawodniczek znajdujących się z przodu boiska, po prawej i lewej stronie. Atakujący wykonują przebicia sposobem górnym nad siatką do trenera lub zawodnika chwytającego. Zawodnicy powinni utrzymywać piłkę w grze i przebijać ją ponad siatką bez przerwy, utrzymując ustaloną sekwencję odbić.
  • Zajmowanie odpowiednich pozycji i postawy przodem w kierunku celu
  • Oznajmianie o gotowości do odbicia
  • Wykonywanie wysokich wystawień piłki do atakujących (przebijających)
Umiejętności odbicia piłki sposobem górnym (5-10 min.) Ćwiczenie odbicia piłki sposobem oburącz górnym do przyjmującego w tym samym ustawieniu i sekwencji podań jak w poprzednim ćwiczeniu – rozgrywający wystawia piłkę naprzemiennie do zawodników znajdujących się z przodu boiska, po prawej i lewej stronie. Tym razem atakujący powinny w trzecim odbiciu skierować piłkę ponad siatką wykonując kiwnięcie lub pląs. Rozgrywający wystawia po 3 piłki do obu zawodników atakujących, po czym następuje zmiana pozycji, tak aby wszyscy mieli szansę grać na pozycji rozgrywającego i atakującego.
  • Rozgrywanie 3 m lub więcej od siatki
  • Przebicie piłki 3 m lub więcej od siatki
Gra: "Trzy do puli” (20 min.) Gra w ustawieniu jak w ćwiczeniu „Trzy do puli” (zgodnie z opisem w rozdziale XII), stosując technikę odbicia sposobem górnym. Grupy po 3/4 zawodników zdobywają punkty za skierowanie piłki przez siatkę w sekwencji dogranie -wystawienie- atak, w której co najmniej jeden kontakt ma formę podania sposobem górnym.
  • Wczesne oznajmienie okrzykiem o zamiarze odbicia piłki
  • Przesuwanie się szybko w kierunku piłki
  • Przyjmowanie odpowiednich pozycji przodem w kierunku celu
  • Wykonywanie wysokich wystawień na prawą i lewą stronę
  • Akcent na grę zespołową
Ćwiczenia uspokajające (5 min.) Gra „ Królewski zespół” przeciwko trenerowi. Punkty można uzyskać tylko za podanie sposobem górnym; zawodnicy rywalizują w sekwencji trzech odbić, zakończonych podaniem nad siatką do trenera, aby zdobyć punkt. Drużyny pozostają na pozycjach w oczekiwaniu na kolejną piłkę od trenera (o ile wykonają całą sekwencję); rotacja następuje, jeśli nie uda się zespołowi wykonać odpowiedniej sekwencji, wówczas nowa drużyna staje przed szansą zdobycia punktów. Należy rozgrywać krótkie gry do momentu zdobycia 5-7 punktów. Po 5 minutach gry trener powinien rozpocząć statyczne ćwiczenia rozciągające.
  • Wyrównanie tętna i obniżenie temperatury ciała
  • Powtarzanie właściwej pozycji do odbicia sposobem górnym
  • Wystawianie do celu
Spotkanie zespołu (5 min.) Omówienie pozytywnych stron zakończonego treningu i celów następnego treningu.
  • Kontakt wzrokowy z każdą zawodniczką
  • Wymienić nazwiska zawodniczek, które poczyniły postępy

Grupa wiekowa 10-11 lat

Przykładowy plan szkoleniowy dla grupy wiekowej 10-11 lat

Cele
Przegląd umiejętności wykonywania podań i zagrywek; ćwiczenia łączenia umiejętności w sekwencje w różnym ustawieniu zawodników na boisku; taktyczne wykonanie zagrywki i ustawienie do przyjęcia zagrywki, w szczególności wykonywanie zagrywek w wolne pole, trajektoria dogranej piłki, skuteczny atak w oparciu o właściwe wystawienie.

Wyposażenie
Jedno lub dwa boiska z antenkami; co najmniej jedna piłka na zawodnika; jeden lub dwa kosze na piłki; przybory do celowania
AktywnośćOpisPunkty szkoleniowe
Część wstępna (5 min.)Trener odczytuje listę obecności i omawia pozytywne aspekty poprzedniego treningu, wyjaśnia cel dzisiejszego treningu: celna zagrywka oraz przyjecie zagrywki w relacji zdobywania punktów.
  • Kontakt wzrokowy z każdym zawodnikiem
  • Wyróżnienie dobrze ćwiczących
  • Wymienianie nazwisk zawodników, którzy poczyniły postępy poprzedniego dnia
  • Dalsze wzajemne poznawanie się zawodników
Rozgrzewka (20 min.) Zawodnicy ustawiają się wzdłuż linii końcowej. Przyjmując pozycję obronną, zawodnicy wykonują pięć sposobów poruszania się do siatki i z powrotem, w następującej kolejności:
  1. Wolny bieg
  2. Poruszanie się wolno krokiem dostawnym przodem do prawej linii bocznej
  3. Poruszanie się wolno krokiem dostawnym przodem do lewej linii bocznej
  4. Poruszanie się krokiem skrzyżnym przeplatanym (zygzakiem) przodem do siatki
  5. Wolne wypady, naprzemienna praca nóg
Zawodnicy ustawiają się po obu stronach siatki i rozgrzewają ramiona, wykonując rzuty piłką ponad siatką. Rozpoczynają od rzutów oburącz zza głowy i przechodzą do rzutów jednorącz; następnie zwiększają trudność ćwiczenia poprzez wprowadzenie odbić sposobem oburącz dolnym i górnym przez siatkę.
  • Pobudzenie krążenia
  • Rozluźnienie mięśni
  • Doskonalenie sprawności działania
  • Przygotowanie do działań z piłką, zagrywka i dojścia do piłki
Gra: „Skuteczne przebicie” (15 min.) Grę „Skuteczne przebicie” opisano w rozdziale XII, ale punkty będą przyznawane wyłącznie za skuteczne odbicia sposobem dolnym, a nie górnym. Punkty przyznawane wyłącznie za ataki wykonane po dobrym przyjęciu sposobem dolnym do rozgrywającego. Naprzemienne wprowadzenie piłki do gry rzutem, bez względu na to, która drużyna wygrywa wymianę. Po każdej akcji następuje rotacja zawodników. W razie konieczności należy zatrzymać grę i skomentować ćwiczenie.
  • Łączenie umiejętności w sytuacji prawdziwej gry
  • Doskonalenie komunikacji i podejmowania decyzji między zawodnikami
Gra: „Precyzyjne przyjecie” (20 min.) Gra przebiega zgodnie z opisem w rozdziale XII. Przyjecie piłki musi być wykonane do ustalonej strefy. Jeżeli piłka nie jest przyjęta lub nie trafia do ustalonej strefy, to zespół nie otrzymuje żadnego punktu.W razie konieczności należy zatrzymać grę i skomentować ćwiczenie.
  • Łączenie sekwencji umiejętności jak w sytuacji prawdziwej gry
  • Doskonalenie komunikacji i podejmowania decyzji
  • Zagrywanie do słabszych stref lub w kierunku słabiej przyjmujących zawodników
  • Możliwość wystawienia piłki jako kryterium poprawności przyjęcia
Gra: „Precyzyjne przyjecie” (20 min.) Zgodnie z opisem w rozdziale XII, ale należy umieszczać przyjmujących na pozycjach, które będą zajmować zawodnicy w każdej rotacji podczas przyszłej gry.
  • Zagrywanie do słabszych stref lub w kierunku słabiej przyjmujących zawodników
  • Doskonalenie komunikacji i podejmowania decyzji
  • Możliwość wystawienia piłki jako kryterium poprawności przyjęcia na pozycjach wynikających z rotacji.
Gra: „Królewska strona” (15 min.) Gra 2x2, 3x3 i 4x4 „Królewska strona”. Drużyna, która zwyciężyła w wymianie, pozostaje w grze i zajmuje (lub utrzymuje) tą stronę boiska, która nazwana jest „królewska”. Drużyna, która przegra wymianę, wypada z gry i wchodzi nowa drużyna. Wchodzący zespół wykonuje zagrywkę na stronę zwycięskiej drużyny po odliczeniu „jeden Mississippi , dwa Mississippi” itd. (trener ustala, ile razy należy odliczyć „Mississipi”). Zmusza to drużynę zwycięską do szybkiego przebiegnięcia na stronę „królewska” lub wykonania szybkiej rotacji, kiedy zespół nie musi dokonywać zmiany. Zawodnicy muszą szybko zmieniać pozycję przed przyjęciem zagrywki. Należy grać do uzyskania wyznaczonej liczby punktów. Gra kończy się, kiedy jedna z drużyn osiąga odpowiednią ilość punktów.
  • Doskonalenie komunikacji i gry zespołowej podczas przyjęcia zagrywki
  • Właściwa ocena sytuacji podczas rozegrania
  • Wykonywanie sekwencji podań z trzema odbiciami piłki
  • Wykonywanie zagrywek kierowanych do określonych stref
  • Szybkie zajmowanie pozycji do przyjęcia z zachowaniem gotowości do reakcji w kierunku zagranej piłki
Ćwiczenia uspokajające (5 min.) Gra „Zagrywka do strefy” zgodnie z opisem w rozdziale XII. Po grze trener powinie przeprowadzić statyczne ćwiczenia rozciągające. Zawodnicy mogą dobrać się w pary, aby wykonać masaż tylnej części ciała piłką (jeden zawodnik leży na brzuchu, a drugi toczy piłkę po jego ramionach, plecach i nogach).
  • Wyrównanie tętna i obniżenie temperatury ciała
  • Doskonalenie powtarzalności zagrywki do określonych celów lub stref
  • Rozluźnienie mięśni
Spotkanie zespołu (5 min.) Wskazanie na pozytywne aspekty w treningu i omówienie celów następnych zajęć.
  • Kontakt wzrokowy z każdym zawodnikiem
  • Wymienianie nazwisk zawodników, którzy poczynili postępy

Grupa wiekowa 12-14 lat

Przykładowy plan szkoleniowy dla grupy wiekowej 12-14 lat

Cele
Przegląd i ćwiczenie umiejętności wykonywania zagrywek szybujących, rotujących z miejsca i z wyskoku; wykonywanie zagrywek z dodatkowych stref z końca linii; wykonywanie agresywnych zagrywek kierowanych; wykonywanie skutecznych zagrywek podczas gry

Wyposażenie
Jedno lub dwa boiska z antenkami; co najmniej jedna piłka na zawodnika; jeden lub dwa kosze na piłki; przybory (trenażery) do celowania.
AktywnośćOpisPunkty szkoleniowe
Część wstępna (5 min.)Trener odczytuje listę obecności i omawia pozytywne aspekty poprzedniego treningu, wyjaśnia cel dzisiejszego treningu: praca nad agresywnymi zagrywkami kierowanymi, strategia wykonywania zagrywki dopasowana do gry (w szczególności zagrywki z wyskoku) i integracja drużyny.
  • Kontakt wzrokowy z każdym zawodnikiem
  • Wyróżnienie dobrej postawy poszczególnych zawodników
  • Wymienienie nazwisk zawodników, którzy poczynili postępy
Rozgrzewka (15 min.)Zawodnicy ustawiają wzdłuż linii końcowej. Przyjmując pozycję obronną, wykonują pięć sposobów poruszania się do siatki i z powrotem w następującej kolejności:
  1. Wolny bieg
  2. Poruszanie się wolno krokiem dostawnym przodem do prawej linii bocznej
  3. Poruszanie się wolno krokiem dostawnym przodem do lewej linii bocznej
  4. Poruszanie się krokiem skrzyżnym przeplatanym (zygzakiem) przodem do siatki
  5. Wolne wypady, naprzemienna praca nóg
Zawodnicy ustawiają się po obu stronach siatki od linii bocznej do linii bocznej w pobliżu linii ataku. Zawodniczki tworzą pary do gry 1x1, następnie 2x2 i 3x3 i grają w konfiguracji odbicia piłki ponad siatką na małym boisku. Należy podzielić siatkę na dwa lub trzy boiska, w których linia ataku będzie linią końcową. W ćwiczeniu 1x1 każdy zawodnik wykonuje dwa odbicia nad sobą i trzecie nad siatką do partnera; najpierw są to trzy odbicia oburącz dolne, potem górne, a na końcu w sekwencji odbicie dolne – górne – przebicie piłki w formie kiwnięcia lub plasu; Kiedy zawodnicy będą rozgrzani wówczas trzecie odbicie, w formie kiwnięcia lub plasu, powinno być wykonywane w wyskoku. W dalszej kolejności powinno rozgrywać się taką samą sekwencję odbić w ustawieniu 2x2 i 3x3.
  • Pobudzenie krążenia
  • Rozluźnienie mięśni
  • Doskonalenie czytania gry, antycypacji, timingu, oceny sytuacji na boisku
  • Ćwiczenia oswajające z piłka, atak i podążanie za piłką
Umiejętności wykonywania zagrywki (15 min.)Zawodnicy wykonują ćwiczenia w parach, zagrywając do siebie ponad siatką w wyskoku, z pracą prawidłową pracą ramion. Rozpoczynają z linii ataku i stopniowo zwiększają odległość, aż do osiągnięcia linii końcowej. Każdorazowo po wykonaniu zagrywki z linii końcowej zawodnicy muszą wbiec na boisko i zasymulować obronę, a następnie przejść do pozycji gotowości, aby przyjąć zagrywkę partnera. W miarę możliwości zawodnicy przyjmują w górę zaserwowaną piłkę, chwytają ją i biegną za linię końcową, aby ponownie zagrać do partnera.
  • Wykonywanie właściwych podrzutów piłki do zagrywki
  • Prawidłowy rytm dojścia do piłki
  • Prawidłowa praca ręki uderzającej
  • Kierowanie piłki do celu (partnera)
  • Sekwencja akcji po wykonaniu zagrywki
Gra: „Zagrywka do strefy” (15 min.)Gra „Zagrywka do strefy” zgodnie z opisem w rozdziale XII. w ramach ćwiczenia zagrywki i przyjęcia zagrywki. Należy podzielić zawodników na 2 grupy (zagrywający i przyjmujący zagrywkę)
  • Zajęcie właściwej pozycji do przyjęcia zagrywki
  • Przejście do ataku po zagrywce
  • Zagrywka w wolne strefy lub w luki pomiędzy przyjmującymi
  • Odpowiedzialność za piłki padające miedzy przyjmującymi
Umiejętności wykonywania i przyjmowania zagrywek (20 min.)Ćwiczenia 3x3 i 4x4 z „wyrównywaniem rachunków” dające możliwość doskonalenia zagrywki i przyjęcia . Jedna drużyna musi wygrać dwie wymiany z rzędu, aby zdobyć punkt. Jeżeli jedna drużyna wygrywa jedną wymianę, a druga drużyna następną wymianę, ma miejsce „wyrównanie rachunków” i za wygrane wymiany nie przysługują żadne punkty. Piłki do gry wprowadzają drużyny naprzemiennie, więc każda drużyna musi wygrać akcje zarówno po wykonaniu zagrywki jak i po przyjęciu, aby wygrać wymianę. Dodatkowy punkt przysługuje za każdą próbę zagrywki z wyskoku, a dwa dodatkowe punkty – za skuteczną zagrywkę z wyskoku (nawet jeśli drużyna nie wygra wymiany). Jeżeli drużyna wygra dwie wymiany z „wyrównaniem rachunków”, otrzymuje jeden dodatkowy punkt.
  • Zachęcanie zawodników do wykonywania zagrywek z wyskoku podczas rywalizacji
  • Skupienie się na wygraniu kilku wymian z rzędu
Gra: „Precyzyjne przyjecie” (15 min.) Gra w „precyzyjne przyjecie” zgodnie z opisem w rozdziale XIII. Zagrywający mają kierować piłkę w określone strefy lub luki między strefami, lub też określać strefę, w którą skierują zagrywkę. Przyznawanie dodatkowych punktów za zagrywkę w wywołaną strefę.
  • Zagrywka w wolne strefy lub pomiędzy zawodników przyjmujących
  • Ćwiczenie agresywnych zagrywek
  • Współpraca przyjmujących
  • Odczytywanie intencji zagrywającego i kierunku lotu piłki
Gra kontrolowana (15 min.) Zmodyfikowana forma gry z udziałem pełnych drużyn rywalizujących ze sobą. Drużyna przyjmująca powinna stosować właściwe ustawienie zawodników do przyjęcia po każdej rotacji. Zagrywający powinni określić strefy do których będą kierować zagrywkę. Trenerzy mogą zatrzymać grę i kształtować jej przebieg stosownie do potrzeb.
  • Kierowanie zagrywki do określonych stref lub pomiędzy zawodników przyjmujących
  • Ćwiczenie agresywnych zagrywek
  • Współpraca przyjmujących
  • Odczytywanie intencji zagrywającego i trajektorii piłki
Ćwiczenia uspokajające (5 min.) Zawodnicy grają w grę „odbicia ponad siatka” na krótkim boisku. Odbicia piłki tam i z powrotem w zespołach 2 lub 3 osobowych z zachowaniem każdorazowo trzech kontaktów z piłką, bez wyskoku (przebicie wyłącznie przy wykorzystaniu odbicia sposobem górnym, plasu i kiwnięcia). Zawodniczki mogą dobrać się w pary, aby wykonać sobie masaż piłką.
  • Wyrównanie tętna i obniżenie temperatury ciała
  • Wykorzystanie właściwej formy przebić i uderzeń piłki przez siatkę
Spotkanie zespołu (5 min.) Omówienie pozytywnych stron treningu i celów następnych zajęć.
  • Kontakt wzrokowy z każdym zawodnikiem
  • Wymienienie nazwisk zawodników, którzy poczynili postępy
Tworzenie planów szkoleniowych wymaga zarówno dobrej organizacji, jak i elastyczności. Nie należy zrażać się ilością materiału, który uwzględniono w harmonogramie treningowym na sezon, jak również ilością umiejętności i taktyki, którą chcemy uwzględnić. Należy wybrać kilka podstawowych zagadnień i na ich podstawie stworzyć własny, wstępny plan szkoleniowy. Zadanie to będzie łatwiejsze, jeśli sporządzimy kilka wersji roboczych planów.

Wtedy można przejść od nauczania prostych zagadnień i umiejętności, a następnie sporządzić plany, które będą obejmować bardziej skomplikowane zagadnienia i umiejętności. Należy pozwolić sobie na pewną elastyczność. Jeżeli plany nie zdają egzaminu, należy zaplanować inne działania zastępcze, której przedmiotem są te same umiejętności lub zagadnienie, ale przedstawione w nieco inny sposób. Głównym priorytetem będzie pozwolenie drużynie grać w siatkówkę oraz działanie wg zasady „nauka przez zabawę”.
DzieciMłodzieżNauczycieleBazy szkoleniowe - Akademie SOSBazy szkoleniowe - Szkoły PatronackieFacebook Młodzieżowej Akademii Siatkówki oraz Akademii Polskiej SiatkówkiRodzice